ZONA (GECE YANIĞI) HASTALIĞI (HERPES ZOSTER)
Zona Nedir?
Zona, suçiçeği hastalığına neden olan “Varicella zoster” adlı virüsün neden olduğu, duyusal sinir hücresi gruplarını (dorsal kök ganglionlarını) tutan, ağrılı, döküntülü bir deri hastalığıdır.
Suçiçeği enfeksiyonu sonrası virüsler ölmez ve sinir köklerinde latent (uyur) hale geçerler, bu uyur haldeki virüsler vücut direncinin azaldığı durumlarda aktive olarak zona hastalığına neden olur. Bağışıklık sistemin zayıfladığı herhangi bir hastalık seyrinde (grip, idrar yolu enfeksiyonu, kanser, gibi…), yoğun stres ve aşırı yorgunluk sonrası zona ortaya çıkabilir.
Tıp dilinde ‘’herpes zoster’’ adıyla anılan zona hastalığı halk arasında gece yanığı olarak da bilinir.
Çocuklarda nadir görülür. 10 yaşından önce görülme sıklığı %0.74, 10 yaşından sonra görülme sıklığı %2’dir. Zona hastalığı genellikle 50 yaş sonrası görülür.
Zona Belirtileri Nelerdir? Ne Kadar Sürer?
Zona belirtilerinin şiddeti ve süresi hastanın bağışıklık sisteminin durumuna ve yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Çoğunlukla zona belirtileri arasında döküntülerden birkaç gün önce ağrı, yanma, kaşınma görülür.
Sinir köklerinde latent (uyur) halde bulunan virüs, vücut direncinin azaldığı durumlarda aktive olarak, sinir trasesi boyunca ilerler ve sinir hücrelerinin uyardığı deri yüzeyine ulaşır ve burada ağrı, yanma, kaşınma, kızarıklık, su dolu kabarcıklar şeklinde döküntülere yol açar. Bu döküntüler sadece o sinirin uyardığı deri bögesinde görülür.
Zona üçüncü gün sonunda kabarcıklar ile en yaygın halini alır. Bundan sonra kabarcıklar patlayarak kabuk bağlamaya başlar. Hastalık süresince kabarcıklar ortaya çıkarken ateş yükselebilir, kaşıntı, ağrı, batma ve bazı hallerde lenf bezleri şişebilir. Çok nadiren zona hastalığı geçtikten haftalar ve hatta aylar sonra buradaki sinirlerde ağrılar görülür ve buna postherpetik nevralji (zona sonu sinirsel ağrı ) denir.
Çocukluk çağında zona genellikle 2-3 hafta içinde iyileşir. Vücut direncinin zayıf olduğu çocuklarda ve yaşlılarda 4-6 hafta sürebilir.
Zona Bulaşıcı Mıdır?
Zona bulaşıcı değildir. Ancak zona yaralarına temas eden kişiye bu hastalık zona olarak değil, eğer daha önce suçiçeği geçirmediyse suçiçeği olarak bulaşabilir.
Suçiçeği geçirmiş ya da suçiçeği aşısı olmuş kişiler için ise zona bulaşıcı bir hastalık değildir. Toplumun % 90’ı da genellikle çocukken suçiçeği geçirdiği için zaten vücutlarında zona hastalığına neden olan virüs bulunmaktadır.
Zona Tanısı Nasıl Konur?
Zona tanısı cilt muayenesi ile konur. Ağrılı, gruplaşmış, içi su dolu kesecikler şeklindeki döküntüler kolaylıkla tanının konulmasını sağlar.
Zona Tedavisi
Ağrı ve döküntülerin kontrolü açısından tedaviye erken başlanması büyük önem taşımaktadır. Döküntüler ortaya çıktıktan sonra ilk 96 saat (ilk 4 gün) içinde yapılan etkili tedavi; döküntü, ağrının şiddeti ve zonanın uzun dönem etkilerini belirgin şekilde azaltmaktadır.
1-) Anti-viral Tedavi
Oral Asiklovir: 40-60 mg/kg/gün, günde 4 doz, (maksimum 4 x 800 mg), 7 gün
Oral Valosiklovir: 14 yaş ve 50 kg üstünde, 20mg/kg/doz, günde 3 doz, (maks. 3 x 1000 mg), 7 gün
IV Asiklovir: 30 mg/kg/gün, günde 3 doz, ıv hidrasyon önemli
2-) Antihistaminik: Kaşıntı için
3-) Antibiyotik merhem: Enfekte görünümlü lezyonlara antibiyotik merhem 2×1
Kaynak
Kökçam İ, Dilek N. Sağlıklı iki çocukta herpes zoster. Türk Dermatoloji Dergisi 2009;3:19-21
http://www.cocukenfeksiyondergisi.org/upload/documents/201003/96-99.pdf
SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.
UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN
ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/
Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN
YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN
Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN