Coronavirüs yeni ortaya çıkan bir virüs değildir. İlk kez 1960’lı yıllarda tanımlanmış bir virüstür.

Coronavirusler (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.

Yani coronavirusler, her yıl tüm dünyada ve ülkemizde nezle, soğuk algınlığı gibi basit üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur. Bu nezle yapan coronavirüsler ile ağır hastalık yapan Orta Doğu Solunum Sendromu coronavirüsü (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu coronavirüsü (SARS-CoV) akrabadırlar.

7 Ocak 2020’de, insanlarda hastalık yapan, bunların yeni bir akrabası daha tanımlandı ve buna da ”2019-nCoV” virüsü adı verildi.

Coronavirusler zoonotik (hayvanlarda taşınan) olup, hayvanlardan bulaşarak insanlarda hastalık yapabilir. Detaylı araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok coronovirüs mevcuttur.

Coronavirusların halen insanlarda dolaşımda olan alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV) çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir.

SARS-CoV, önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıktı ve 21. yüzyılın ilk uluslararası ciddi salgını yaptı. 2002-2003 yılları arasında virüs 8096 kişiyi etkiledi ve 774 ölüme neden oldu.(öldürme oranı:% 10)

MERS-CoV, SARS-CoV salgınından yaklaşık 10 yıl sonra Coronavirus ailesinden, daha önce insan ya da hayvanlarda varlığı gösterilmemiş olan MERS-CoV (Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus) Eylül 2012’de ilk defa insanlarda Suudi Arabistan’da tanımlanmış; ancak daha sonra aslında ilk vakaların Nisan 2012’de Ürdün Zarqa’daki bir hastanede görüldüğü ortaya çıkmıştır. MERS-CoV da birçok ölüme neden oldu, ölüm oranı %35 olarak tespit edildi. MERS-CoV için develer virüsün önemli hayvan rezervuarlarıdır ve şu anda ana kaynağı olarak kabul edilmektedir.

31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü Çin Ülke Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde nedeni bilinmeyen zatüre vakalarını bildirdi. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlandı.

Coronaviruslar

Coronaviruslar tek zincirli, pozitif polariteli, zarflı RNA virüsleridir. Yüzeylerinde çubuksu uzantıları vardır. Bu çıkıntıların Latince’deki “corona”, yani “taç” anlamından yola çıkılarak bu virüslere Coronavirus (taçlı virüs) ismi verilmiştir.

Coronaviruslar, Coronaviridae ailesi içinde yer alırlar. Zarflı ve tek sarmallı RNA virüsleridir, başlıca dört türde sınıflandırılırlar: Alfa-, Beta-, Gama- ve Delta Coronaviruslar.

İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunabilmektedirler (evcil ve yabani hayvanlarda).

İnsanlarda Coronavirus’un neden olduğu hastalık çeşitliliği basit soğuk algınlığından ciddi akut solunum sendromuna (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS) kadar değişkenlik

gösterebilmektedir.

İnsan ve hayvanlarda çeşitli derecelerde respiratuar(solunum), enterik(barsak), hepatik(karaciğer), nefrotik(böbrek) ve nörolojik tutulumlarla seyreden klinik tablolara neden olabilmektedir.

2019-nCoV, SARS-CoV ve MERS-CoV’unda içinde bulunduğu beta-coronavirus ailesi içinde yer almaktadır. Tüm genomun incelenmesi sonucunda 2019-nCoV ile SARS-CoV virüsünün yaklaşık %80 oranında benzer olduğu tespit edildi.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Kaynak

İlk nerden kaynaklandığı henüz netlik kazanmamıştır. 2019-nCoV’ların kökeni hala araştırılmaktadır. Bununla birlikte eldeki veriler, Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı olarak satılan vahşi hayvanları işaret etmektedir. Çünkü ilk olarak Çin’in Hubei Eyaleti, Wuhan Şehrinde, 31 Aralık 2019’da nedeni bilinmeyen zatüre vakaları bildirilmiştir. Wuhan’ın güneyindeki Wuhan Güney Çin Deniz Ürünleri Şehri pazarı (farklı hayvan türleri satan bir toptan balık ve canlı hayvan pazarı) çalışanlarında kümelenme olduğu belirtilmiştir.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Bulaş:

Hastalığın başlangıcındaki ilk kaynak Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı olarak satılan vahşi hayvanlar düşünülmekle birlikte, insandan insana ve sağlık merkezlerinde bulaş bildirilmiştir.

Şuana kadar hastalığın bulaşma yolunun damlacık (öksürme, hapşırma, gülme ile ortama saçılan damlacıklar) yoluyla olduğu bildirilmiştir.

Ortalama inkübasyon (kuluçka) süresi ile ilgili sınırlı bilgi mevcuttur, MERS-CoV ve SARS-CoV epidemiyoloji bilgisine göre 14 güne kadar inkübasyon süresi olabileceği düşünülmektedir. Yani hastalık belirtileri virüs bulaştıktan 14 gün sonra ortaya çıkabilir.

Eldeki verilere göre ağır seyreden olguların oranının ve öldürme hızının çok yüksek olmadığı şeklinde bir izlenim elde edilmiştir. Ancak ilerleyen dönemde virüsün genetik yapısında ortaya çıkabilecek değişikliklere bağlı olarak farklılaşabilir.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Klinik Özellikler

Enfeksiyonun yaygın belirtileri, ateş, öksürük ve solunum zorluğudur. Daha ciddi vakalarda, pnömoni(zatüre), ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilir. Ancak eldeki veriler doğrultusunda hastalığın şiddeti konusunda kesin yorum yapılamamaktadır.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Öldürme Oranı

Öldürme oranı SARS-CoV’da %10, MERS-CoV’da %35 iken şuan için eldeki veriler ile 2019-nCoV virüsünün öldürme hızı hakkında çok net yorum yapılamamaktadır.

28 Ocak 2020 tarihine kadar yaklaşık 3000 kişi 2019-nCov virüsü ile enfekte oldu ve 2019-nCoV enfeksiyonu ile ilişkili 81 ölüm meydana geldi, bu vakaların çoğu önemli ko-morbiditeleri (altta yatan başka bir hastalık; sigara, hipertansiyon, diyabet, kalp, böbrek hastalığı gibi kronik hastalıklar) vardı veya yaşlıydı (50 yaş üzerinde). SARS-CoV (% 10 mortalite) ve MERS-CoV (% 35 mortalite) ile karşılaştırıldığında, 2019-nCoV bu noktada yaşlılar ve altta yatan başka bir hastalık olanlar hariç daha az öldürücüdür.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Tedavi

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV)’e karşı geliştirilmiş bir aşı veya ilaç mevcut değil. Herhangibir enfeksiyon durumunda tedavinin nasıl olacağı tamamen hastanın klinik durumuyla ilgili. Bazı hastalar izole edilmek kaydıyla evde takip edilirken, bazı hastalar hastaneye yatırılmakta, daha ciddi hastalar yoğunbakım servislerinde takip edilmektedir. Hastaların tedavisinde ön planda tutulan, sıvı desteği ve ihtiyaç halinde solunum desteğidir.

Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) Enfeksiyonunda Türkiye’nin Durumu

28 Ocak 2020 tarihi itibariyle ülkemizde 2019-nCoV virüsüne rastlanmadı. Sağlık Bakanlığı tarafından gerekli tedbirler alındı, şüpheli vaka olması halinde yapılması gerekenler ile ilgili planlama ve gerekli kurumlara bilgilendirme yapıldı. Ayrıca şu anda havalimanlarında şüpheli vakaların tespiti için termal kameralar ile tarama yapılıyor.

15 gün önce Çin’den gelen, ateş ve öksürük şikayeti olan bir Türk iş insanı, 27 Ocak 2020’de İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde tedbir amaçlı yatırıldı ve izole edildi, ancak hastada 2019-nCov düşünülmemekle birlikte kesin sonuçlar çıkana kadar tek kişilik odada izolasyona devam edileceği açıklandı.

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/

Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN