ÇOCUKLARDA KAFA TRAVMASI

by uzdrdundaryaykiran

Kafa travması çocukluk yaş grubunda önemli bir sağlık sorunudur. Erkek çocuklarda iki kat fazla sıklıkta görülmektedir. Ölüm, ciddi yaralanma ve kalıcı hasar oranı çeşitli kaynaklara göre değişmekle birlikte % 2–15 arasında bildirilmektedir. Bu oran hafif kafa travmalarında oldukça düşük iken ciddi kafa travmalarında yüksektir.

Çocuklarda Kafa Travmalarının Nedenleri;

  1. Düşmeler (yürürken düşme, yataktan, sandalyeden düşme, bisikletten, yürüteçden düşme, kucaktan düşme vs.)
  2. Trafik kazaları
  3. Çarpmalar (başını sabit bir cisme (masa, sandalyeye vs) çarpma, hareketli bir cismin (top, taş vs) başa çarpması)
  4. Spor yaralanmaları

Çocuklarda Kafa Travmalarının Oluş Mekanizmasına Göre Ayırımı;

  • Şiddetli kafa travması
  • Orta kafa travması
  • Hafif kafa travması

Şiddetli Kafa Travması

  • Motorlu araç kazası
  • 1 metre yüksekten ya da 5 basamak merdivenden düşme
  • Kasksız bisiklet yada motosiklet kazaları
  • Yüksek hızlı objelerin kafaya çarpması

Hafif Kafa Travması

  • Yer seviyesi hizasında düşme
  • Duran sabit nesnelere çarpma

Orta Kafa Travması

  • Şiddetli ve hafif travma dışında herhangi bir mekanizmayla oluşan travma

Çocuklarda Kafa Travmasında Beyin Tomografisi

Çoçuk çağındaki kafa travmalarında, doktorlar açısından en kritik kararlardan birisi beyin tomografisinin gerekip, gerekmediğidir.

Kafa travması sonrası beyin yaralanması açısından risk taşıyan çocuklarda beyin tomogragisi ile görüntüleme yapılmalıdır. Beyin tomografisi temel olarak akut girişim gerektiren beyin yaralanmaları ayırt etmeyi sağlar. Ancak tomografide radyasyon içermektedir ve her kafa travmasına tomografi çekmek doğru değildir.

Çoçuk çağındaki kafa travmalarında, tomografi için belirli kurallar geliştirilmiştir.

Tomografi Çekilmesi Gereken Durumlar

  1. Bilinç değişikliği
  2. Kafa derisinde hematom
  3. 5 saniyeden uzun bilinç kaybı
  4. Travma mekanizmasının şiddetli olması
  5. Kafatası kırığı şüphesi
  6. Travma sonrası 2 den fazla kusma
  7. Travma sonrası 30 dakikadan uzun süre ağlama, avutulamama
  8. Şiddetli baş ağrısı
  9. Muayenede irritabilite (çok huzursuz, aşırı alert olması)
  10. Nöbet geçmişi olmayan hastada kafa travması sonrası nöbet olması
  11. Sıyrık, şişme ve laserasyonun > 5cm olması (1 yaş altında)
  12. Glaskow koma skoru, GKS<14 ya da 1 yaştan küçük olanda GKS<15
  13. Nörolojik muayede patolojik bulgu, fokal nörolojik defisit varlığı
  14. Davranış değişiklikleri, yürüyüş bozukluğu veya beceriksizlik/koordinasyon bozukluğu
  15. Penetran kafatası yaralanması veya gergin fontanel (bıngıldak)

Hafif kafa travmalı hastaların şikateti yok, muayene bulguları normal ise ve yukarıdakilerden biri yok ise beyin tomografisine gerek yoktur ve evlerine güvenle gönderilebilirler.

Hafif kafa travmalı hastalarda yukardakilerden biri varsa beyin tomografisi çekilmeli ve mutlaka beyin cerrahi tarafından değerlendirilmelidir. Beyin cerrahi tarafından normal olarak değerlendirildi ise evlerine güvenle gönderilebilirler.

Orta kafa travmalı hastaların şikateti yok, muayene bulguları normal ise ve yukarıdakilerden biri yok ise acil beyin tomografisine gerek yoktur ve 4-6 saatlik gözlem sonrası kötüleşme yok ise tomografiye gerek yoktur ve evlerine güvenle gönderilebilirler.

Orta kafa travmalı hastalarda yukardakilerden biri varsa veya 4-6 saatlik izlem sonrası kötüleşme varsa beyin tomografisi çekilmeli ve mutlaka beyin cerrahi tarafından değerlendirilmelidir. Beyin cerrahi tarafından normal olarak değerlendirildi ise evlerine güvenle gönderilebilirler.

Şiddetli kafa travması olan hastaların mutlaka beyin tomografisi çekilmeli ve beyin cerrahi tarafından değerlendirilmelidir. Beyin tomografisi normal olsa bile en az 12-24 saat gözlem altında tutulması ve klinik durumuna göre karar verilmesi gerekir.

Hangi Durumda Tekrar Hastaneye Başvurmak Gerekir

Orta ve hafif kafa travması ile hastaneye başvuran ve sonrasında eve taburcu edilen çocukların uyanık tutulmasına gerek yoktur.

Aşağıdakilerden biri olursa mutlaka beyin cerrahisi olan bir hastaneye başvurmak gerekir;

  1. Çocukta huzursuzluk ve ajitasyon görülmesi
  2. İnatçı veya kötüleşen başağrısı
  3. 2′ den fazla kusma
  4. Bilinç bozukluğu
  5. Davranış değişiklikleri
  6. Dengesiz yürüme
  7. Beceriksizlik/koordinasyon bozukluğu
  8. Nöbet görülmesi
  9. 38 derece üzerinde ateş olması

Kaynaklar

  1. Akdur O, İkizceli İ, Sözüer EM, Avşaroğulları L, Kılıç Ş, Taymuş E: Okul öncesi çocukluk dönemi kafa travmalarının incelenmesi. Türkiye Acil Tıp Dergisi 6:158-162, 2006
  2. Işık HS, Gökyar A, Yıldız Ö, Bostancı U, Özdemir C: Çocukluk çağı kafa travmaları, 851 olgunun retrospektif değerlendirilmesi: Epidemiyolojik bir çalışma. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 17 (2):166-172, 2011
  3. https://www.journalagent.com/iksst/pdfs/JOPP_5_3_131_135.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2019)
  4. http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_11839/27-31.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2019)

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/

Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN