BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ

by uzdrdundaryaykiran

BÜYÜMENİN İZLENMESİ

Sağlıklı yaşam için çocuğun büyümesinin belli aralıklarla standart büyüme eğrilerinin değerlendirilmesi, normalden sapmaların erkenden saptanıp önleyici tedbirlerin alınması olarak tanımlanır.

Büyüme duraklaması ve malnütrisyon(yetersiz beslenme) gelişmekte olan ülkelerde en sık rastlanılan durumlardandır. Beş yaş altı ölümlerin yaklaşık yarısından sorumludur.

Bir çocuğun büyüme ve gelişmesinin değerlendirilmesi, eş yaş ve cinsten sağlıklı çocuklarla kıyaslama ile yapılır. Biyolojik varyasyonlar nedeniyle yalnızca yaş için ortalama tek değerle kıyaslama yetersizdir, normal dağılımın alt ve üst sınırları dikkate alınmalıdır. Yani 5 yaşındaki oğlunuzu, komşunuzun 5 yaşındaki oğlu ile kıyaslayarak ”benim oğlum zayıf veya benim kısa” demek doğru değil, her çocuk kendi büyüme eğrilerine göre değerlendirilmelidir.

Örnek vermek gerekirse; tam 5 yaşında iki erkek çocuk,

5 yaşında erkek çocuk – 1

5 yaşında erkek çocuk – 2
Vücut ağırlığı 16 kg (10-25 persentil)
Vücut ağırlığı 21 kg (75-90 persentil)
boyu 104 cm (10-25 persentil)
boyu 113 cm (75-90 persentil)

Yaşları tam olarak aynı olan iki erkek çocuk arasında vücut ağırlıklarında 5 kg, boylarında 9 cm fark var, ama büyüme hızları hep bu şekilde ise ikiside normal.

Büyüme ve gelişmeyi etkileyen faktörler:

  • genetik faktörler
  • cinsiyet
  • hormonsal faktörler
  • gebelikteki (uterus içi) faktörler
  • beslenme
  • sağlık durumu
  • psikolojik etmenler

Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesinde kullanılan başlıca ölçütler :

• Vücut tartısı ve tartı alma hızı
• Boy uzunluğu ve boy uzama hızı
• Baş çevresi ve baş çevresi artış hızı
• Nöromotor, mental ve sosyal gelişme
• Diş gelişmesi
• Cinsel gelişme

BÜYÜME EĞRİLERİ

Zaman içinde vücutta oluşan hacim değişiklikleri (büyüme) en sağlıklı olarak büyüme eğrileri ile gösterilebilir. Normal çocukların izlenmesi ve aralıklı ölçümleriyle elde edilmiş standart büyüme eğrileri hazırlanmıştır.Bu eğrilerde çocuğun belirli yaşta sahip olması gereken ölçümlerin dağılımını ve alt ve üst sınırlarını gösterir. Her iki cins için farklı eğriler vardır. Büyüme eğrilerinde 7 persentil eğrisi gösterilir (3,10,25,50,75,90,97) . 3. persentil değeri normalin alt sınırı, 97. persentil değeri normalin üst sınırı olarak tanımlanır. Bebeğin büyüme izlemine göre, 3. ile 97. persentil arası normal kabul edilirken, bu değerler dışında sorun olduğu düşünülür.

NORMAL BÜYÜME

Vücut tartısı :

  • Miadında doğan sağlıklı bebeklerin doğum tartıları 2.5-4.0 kg arasındadır.
  • Doğumdan sonra 3-4 gün içinde %5-6 kadar fizyolojik tartı azalması olur.
  • İlk hafta sonunda doğum tartısına yeniden ulaşır.
  • İlk 6 ayda normal bir çocuk günlük 20-35 gram, haftada 150-250 gram tartı alır.
  • İkinci 6 aylık dönemde günlük 15-20 gram, haftada 100-150 gram tartı alır.
  • 1-2 yaş arası haftada 50 g kadar alır.
  • Yani bebeğinizin kilo alımı giderek azalacak bu normal fizyolojik bir durum.
  • Kabaca 5 ayda doğum tartısının 2 katı, 1 yaşında 3 katı , 2 yaşında 4 katı olur.

Boy :

  • Doğumda 48-52 cm dir.
  • 0-3 ay arasında 8 cm
  • 3-6 ay arasında 8 cm
  • 6-9 ay arasında 4 cm
  • 6-9 ay arasında 4 cm, bir yılda toplam 24-28 cm uzar.
  • 1-2 yaş arasında yılda 11-13 cm uzar.
  • 2-4 yaşlar arasında yılda 7.5-9 cm uzar.
  • 4 yaş sonrası yılda 6 cm uzar.
  • 1 yaşında doğum boyunun 1.5 katı
  • 4 yaşında 2 katı
  • 13 yaşında 3 katıdır.

Baş çevresi :

Vücudun ilk aylarda en hızlı büyüyen bölümüdür. Beynin büyümesini yansıtır.

  • Doğumda 35 cm dir.
  • 3. ayda 40.5
  • 6. ayda 43
  • 12.ayda 46 cm olur.
  • 18. aydan sonra özel durumlar hariç ölçülmesine gerek yoktur.
  • Baş çevresinin 3. persentilin altında veya 97. persentilin üzerinde olması daima patolojik değildir. Ailevi bir özelliği yansıtabilir.

Ön fontanelin (bıngıldak) açıklık derecesi baş büyüklüğüyle ilişkili değildir. Ortalama 3-18. ayda kapanır. Ancak 1 aylık kadar erken, 24 aylık kadar geç kapanma olabilir.

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/

Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN