BEBEKLERDE KAFA ŞEKİL BOZUKLUĞU

by uzdrdundaryaykiran

Kafatası 5 adet kemikten oluşur ve bu kemikler “sütür” adı verilen oynamaz eklemlerle birleşir. Yeni doğan bebekte bu kemikler birbirinden ayrıdır. Sütürler beynin gerekli şekilde büyüyebilmesi için bir yaşına kadar açık kalırlar. Bu sayede beynin en hızlı geliştiği ilk bir yaş ve sonrasındaki çocukluk döneminde kafatası beynin gelişimine göre şekil alır.

Bebeklerde kafa şekil bozukluğu özellikle doğum sonrası ilk günlerde sık görülür. Aileleri çok endişelendiren bir durum olsada, çoğunlukla bebeğin beyin gelişimini etkilemeyen, kendiliğinden veya bir takımbasit önlemlerle düzebilen bir durumdur. Ancak nadir olarak görülse de kafa şekil bozukluğuna neden olan ”kraniosinostoz” gibi bazı hastalıklarda bebeğin beyin gelişimi etkilenir ve beyin gelişiminin etkilenmemesi için ameliyat gerekebilir.

Kafa şekil bozukluğu olan bebeklerin, mutlaka çocuk doktoru tarafından değerlendirilmesi gerekir. Düzenli muayene ve takiplerle kafa şekil bozukluğunun nedenleri anlaşılır, düzelmesi izlenebilir. Kafa şekil bozukluğunun geç kalınmadan değerlendirilmesi ve gerekli işlemlerin erken başlanması önemlidir. Bebeğin 5 kafa kemiği arasındaki eklemler (sütürler) 13 aylık olduğunda birleşir ve kafatası tek kemik haline gelir. Kafatası şekil bozukluğunda en kritik dönem 3-8 ay arasıdır. Bu aylar arasında uygulanan tedavi yöntemlerinden olumlu sonuç alınabilmektedir. Ancak 13. ay sonrasında kafatası deformasyonunun düzelme imkânı çok düşüktür.

Bebeklerde Kafa Şekil Bozukluğu Nedenleri

Doğuma Bağlı Molding

Doğumdan sonraki ilk günlerde bebeğin kafa şekli uzamış ya da asimetrik olabilir. Bunun nedeni doğum kanalından geçerken bebeğin baş kemiklerinin dar kanala girebilmek için uyum sağlamaya çalışmasıdır. Buna molding (şekil verme) denir. Birkaç günde normale döner.

Üstüste Binme (Over-riding)

Kafa kemiklerinin birbiri üzerine hafifçe binmesidir. Elle dokunarak daha kolay anlaşılabilir. Normal doğumlarda daha sıktır, kendiliğinden düzelir.

Pozisyonel Molding

Anne karnında ve/veya doğum sonrası erken dönemde maruz kalınan mekanik etkenlere bağlı olarak gelişen kafatası şekil bozukluğudur.

Pozisyonel Molding Nedenleri;

  • Bebeğin anne karnındaki duruş pozisyonu
  • Bebeğin hep aynı pozisyonda yatırılması (Düz Kafa Sendromu)
  • Bebeğin boynunda eğrilik (tortikolis)

Kraniosinostoz

Kafa kemikleri arasındaki eklemlerin (sütürlerin) erken kapanmasıdır. Bu eklemlerin hepsi birlikte kapanırsa küçük kafa (mikro sefali) olur, biri kapanır biri açık kalırsa kafa şekil bozukluğu olur. Her durumda, kraniosinostozda beyin gelişmi etkilenir. Kraniosinostozu olan bebekler vakit kaybeden beyin cerrahi doktoru tarafından değerlendirilmeli ve gerekli ise ameliyat edilmelidir. Kraniosinostozu olan bebekler genellikle 3. – 9. aylar arasında ameliyat edilir. Ameliyat sonrası takip çok önemlidir.

Düz Kafa Sendromu

Doğumdan sonra ilk aylarda, bebeğin hep aynı pozisyonda yatırılması sonucu, yatırıldığı kemiğin düzleşmesi durumudur. Şekil bozukluğu olsa da beyin gelişimi ve nörolojik gelişimi etkilemez. Ancak gerekli önlemler alınmazsa bu şekil bozukluğu nadiren de olsa kalıcı hale gelip büyüdüğünde estetik kaygılara neden olabilir.

Yatış pozisyonundan kaynaklanan şekil bozukluklarında bebeğinizin yatış pozisyonunu değiştirerek düzeltmek mümkün olabilmektedir. Bunun için kafadaki deformasyon ilk fark edildiğinde bebek 6. ayından küçükse ve deformasyon hafif ve orta şiddetteyse, çocuk doktoru takibi ile öncelikle 1-2 ay yatış pozisyon değişimi ile düzelmesi beklenmelidir. Pozisyon değiştirmek; bebeği sırtüstü yatırırken başının düzlüğün olduğu yerin zıt tarafına dönük yatırılmasıdır.

Kafatası şekil bozukluğunda en kritik dönem 3-8 ay arasıdır. Bu aylar arasında uygulanan tedavi yöntemlerinden olumlu sonuç alınabilmektedir. Ancak 13. ay sonrasında kafatası deformasyonunun düzelme imkânı çok düşüktür. Bu nedenle bebeğin kafatası şekil bozukluğu, yatış pozisyon değişimine cevap vermiyorsa başının radyasyon içermeyen 3 boyutlu incelemesi yapılarak ileri tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Bebeğin kafatası boyutlarına uygun ve deformitesine özgün kask tasarlanır. Günün önemli bir kısmında (sadece banyo sırasında çıkarılır, günlük 20 saatin üzerinde takılı kalmalıdır) bebeğin kafasına takılan kasklı tedavi yöntemi olumlu sonuç alınabilmektedir. Tedavinin belli dönemlerinde bebeğin kafatası 3 boyutlu olarak incelenerek düzelmenin boyutlarına göre tedavinin devam edip etmeyeceği kararlaştırılır.

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/

Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Kaynak

  1. Najarian SP: Infant cranial molding deformation and sleep position: Implications for primary care. J Pediatr Health Care 13(4):173-177, 1999
  2. Peitsch WK, Keefer CH, LaBrie RA, Mulliken JB: Incidence of cranial asymmetry in healthy newborns. Pediatrics 110(6):e72, 2002
  3. http://norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_1301.pdf