ATEŞLİ HAVALE-NÖBET (FEBRİL KONVULSİYON)

by uzdrdundaryaykiran

Ateşli Havale Nedir?

Beyin hücrelerinin normal dışı bir aktivite göstermesi sonucu ortaya çıkan, vücuttaki istemsiz kasılmalara, tıp dilinde konvülsiyon, halk arasında da havale (nöbet) adı verilmektedir. Bu durum, 3 ay – 6 yaş arasındaki çocuklarda ateşin yükselmesi ile olursa ateşli havale olarak adlandırılır. Ateşli havalede sırasında çocuk bilincini (şuurunu) kaybeder, gözleri bir noktaya dikilir veya kayar, kol ve bacakları kasılır. Birkaç saniye sonra, kol ve bacaklarla yüzde ritmik kasılmalar olmaya başlar. Bir süre sonra da bütün belirtiler kaybolur ve çocuk yarım saat kadar süren uykuya dalabilir. Havale, genellikle çocugun atesinin ilk gününde olur. Bazen atesi dikkati çekmeyip ancak havale geçirdiginde farkedilebilir.

Atesli havale “sara” (epilepsi) degildir.

Ateşli Havale Sık Görülür Mü?

  • Ateşli havale genellikle 3 ay – 6 yaş arasındaki çocukların % 5‘inde görülür.
  • Ailede ateşli nöbet geçiren kişi varsa görülme riski %50 artar.

Ateşli Havale Tekrarlar Mı? Ve Epilepsiye Dönüşür Mü?

  • 15 dakikadan kısa süren, gün içinde yinelemeyen havale “basit ateşli havale” dir. Tekrarlayan ve uzun süren havale nöbetleri “kompleks ateşli havale” olarak adlandırılır.
  • Basit ateşli havaleler iyi huyludur ve iz bırakmadan geçer. Epilepsiye (sara nöbetleri) dönüşme riski çok azdır, genellikle ilaç tedavisi gerekmez.
  • 3 veya daha fazla tekrarlayan basit ateşli havale geçiren çocuklarda sara hastalığı (epilepsi) gelişme olasılığı %2’dir.
  • Kompleks ateşli havale geçiren çocuklarda ileride sara hastalığı görülme sıklığı %9‘dur.
  • 3 veya daha fazla tekrarlayan basit ateşli havale geçiren çocuklarda veya kompleks ateşli havale geçiren çocuklarda devamlı ilaç kullanılması gerekebilir.
  • Bir kere ateşli nöbet geçiren çocukta %25-50 oranında nöbetin tekrarlama riski vardır.
  • Küçük yaşta başlayan nöbetlerde tekrar riski daha yüksektir.
  • Ailede sara hastası olan varsa tekrarlama ve sara hastalığı gelişme riski %50 artar.
  • Nöbetlerin %50’si ilk 6 ay içinde tekrarlar.
  • Bir nöbet ne kadar tekrarlarsa tekrarlama riski de o kadar artar.
  • Ateşli havale uzun sürerse (15 dk’dan fazla) beyin hasarı ve epilepsi riski artar.

Çocuğunuz Havale Geçirirken Ne Yapmalısınız?

  1. Çocuğunuz gözlerini bir noktaya dikip sizinle iletişimini kaybeder, ağzı köpürür, vücudunda kasılmalar meydana gelirse ilk yapılacak şey paniğe kapılmamaktır.
  2. Çocuğu güvende tutmak yapabileceğiniz en önemli yardımdır. Öncelikle sakin olun ve etraftaki diğer insanları da sakinleştirmeye çalışın.
  3. Onu hemen bir yere yatırın, ayıltmaya çalışmayın, sağa sola koşup yalnız bırakmayın, yanında durun.
  4. Havale nöbeti anne ve babalar için korkutucu olabilir. Ancak bilmeniz gereken en önemli şey, havalenin çoğunlukla birkaç dakika sonra kendiliğinden geçeceğidir.
  5. Eğer bebeğin ateşi yüksekse, çocuğun giysilerini çıkartmak, özellikle koltuk altlarına ve kasıklarına olmak üzere tüm vücudu ıslatılmış bezlerle silmek yararlıdır. Soğuk su damarlarda büzülmeye yol açarak ateşin düşmesini engeller. Bu nedenle ılık su ile vücudu silme veya banyo yapılmalıdır.
  6. Havale geçiren bebekte ateşi düşürmek için kolonya, ispirto gibi alkollü maddeler kesinlikle kullanılmaz. Ayrıca ateş düşürmek için su dolu küvete sokmak da tehlikeli olabilir.
  7. Çocuğun nöbet sırasında hareketlerine engel olmaya çalışmayın.
  8. Nöbetin ne kadar sürdüğüne dikkat edin.
  9. Çocuk havale geçirirken genellikle bilincini kaybeder, yere düşer. Bu nedenle etrafa çarpıp zarar görmemesi için çocuğun etrafında kesici, sivri köşeli eşyalar varsa onları uzaklaştırın.
  10. Başının altına yastık, havlu yada çarşaf gibi yumuşak birşey yerleştirebilirsiniz.
  11. Çocuğu yavaşça bir yana doğru yatırarak kusmuğun nefes borusunu tıkamasını önleyin, böylece nefes yolları açık kalacaktır.
  12. Nefes alması güçleşirse, alt çenesini hareket ettirmeye çalışarak nefes almasına yardımcı olun. Çoğu insan, havale geçiren kişinin dilini ısıracağını ya da yutacağını ve nefes yolunun kapanacağını düşünür. Dil ısırma olursa da çok önemli değildir. Bunu önlemek için ağzına parmak ya da kaşık gibi sert cisimleri sokmak tehlikelidir. Eğer ağzı kendiliğinden açılmış ise bükülmüş bir kumaşı araya hafifçe sokabilirsiniz. Bu uygulamada amaç solunum yollarının açık olmasını sağlamaktır.
  13. Yapay (suni) solunum yaptırmaya çalışmayın, hastanın solunumunun geri dönmemesi çok nadir bir durumdur. Genellikle havale bir kaç dakika içinde kendiliğinden duracaktır. Sabırla 2-5 dakika bekleyin (bu bekleyiş insana saatler geçiyor hissini verebilir).
  14. Havale 5 dakikada durmazsa çocuk dizler karına çekilmiş durumda ve yan olarak yatarken, derece koyar gibi makattan rektal diazem (daha önce doktorunuzun belirlediği dozda) uygulanabilir.
  15. Eğer havale 3-5 dakikada durmuyorsa 112’ye haber vererek acil servisi olan en yakın hastaneye götürün.

Havale Geçiren Çocuğunuza Hastanede Ne Yapılıyor?

Hastanede çocuğunuzun solunum yolları aspiratör denilen aletle temizlenecek, oksijen solutulacaktır. Nöbeti devam ederse havale durdurucu ilaç (diazem fitil) verilirken, diğer yandan da serum takılacaktır. Havale bu şekilde de durmazsa doktor damar yolundan havale durdurucu ilaç verilmesini isteyebilir. Çocuğunuz bir süre gözlem altında tutularak gerekli incelemeler yapılacaktır. İlk kez ateşli havale geçiriyorsa kan ve idrar tetkikleri yapılabilir, fakat ateş kaynağı belli ise bu tetkikler bile yapılmayabilir. Ateşin nedeni saptandıktan sonra asıl nedene yönelik tedavi (antibiyotik vb) düzenlenecektir.

Ateşli Havale Geçiren Çocuğa Beyin Filmi Çekilmesi Gerekir mi ?

Basit ateşli nöbetlerde, kesinlikle EEG ve beyin tomografisi veya EMAR (MR) çekilmesine gerek yoktur. Beyin filmi çekilip çekilmemesi kararını doktorunuz karar verecektir. Kompleks ateşli nöbet geçirenlerde, nörolojik muayenesinde sorun olanlarda beyin filmi çekilmesi gererklidir.

Ateşli Havale Geçiren Çocuğu Kim İzlemelidir?

Basit ateşli nöbet geçiren çocukları aile hekimi ve çocuk hekimi izleyebilir.

3 veya daha fazla basit ateşli nöbet geçiren ve kompleks ateşli nöbetleri olan çocukları çocuk nörolojisi uzmanı görmelidir.

Koruyucu Tedavi (Havaleyi Önleyici İlaç) Ne Zaman Verilir?

Tekrarlayan ateşli havalelerde, eğer ailede havale geçiren kişi varsa, çok uzun süreli havale olmuşsa, kasılmalar vücudun tek tarafındaysa ve havale sonrası kas güçsüzlüğü veya felç olduysa o zaman ayrıntılı tetkikler yapılıp (EEG, gerekirse beyin görüntülemesi) koruyucu tedaviye geçilir. Kompleks ateşli havale geçiren çocuklara uzunca bir süre (2 yıl) havale önleyici ilaç kullanılması gerekebilir.

SAĞLIKLI VE MUTLU GÜNLER.

UZ. DR. DÜNDAR YAYKIRAN

ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

https://www.instagram.com/uz.dr.dundaryaykiran/

Facebook.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

YouTube.com/ Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN

Twitter.com/Uz. Dr. Dündar YAYKIRAN